Giới thiệu chung về địa phương

1.1. Giới thiệu chung về địa phương:
Huyện đảo Cồn Cỏ là hải đảo tiền tiêu của Tổ quốc Việt Nam XHCN thuộc vùng biển Quảng Trị. Có vị trí đặc biệt: Là điểm phân chia Vịnh Bắc Bộ - Cửa ngõ phía Nam Vịnh Bắc Bộ - là tiền đồn bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia.
Cồn Cỏ còn có tên gọi khác là Hòn Cỏ, Thảo phù, Con Hổ, hay Hòn Mệ (tên địa phương). Trong tư liệu và bản đồ hàng hải nước ngoài như An Nam đại quốc họa đồ (1838) hoặc Bản đồ Xiêm và Cochin China (Việt Nam năm 1820-1829) do John Crawfurd vẽ, Cồn Cỏ được gọi là Hòn Cổ, Tigris Insula, Tiger's Island, Đảo Cọp, Đảo Hổ.
Đứng trên cao nhìn xuống đảo như một con rùa khổng lồ hướng đầu về phía Tây Nam. Những ngày đẹp trời, từ Cửa Tùng có thể nhìn thấy đảo rất rõ với sự nhô lên 2 điểm cao làm nỗi bật màu xanh sẩm của đảo trên nền trời trong xanh nước biếc. Từ vị trí địa lý đó, trong chiến lược bảo vệ Tổ quốc, Cồn Cỏ có vị trí quan trọng về quân sự, là vọng gác tiền tiêu của Tổ quốc, là con mắt thần án ngữ biển Đông, là điểm chốt phía Nam Vịnh Bắc bộ suốt 70 năm qua. Trải qua hơn 65 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, ra đời trong những ngày đầu xây dựng CNXH và lớn lên dưới mưa bom bão đạn, cùng với quân và dân Vĩnh Linh luỹ thép anh hùng, Cồn Cỏ đã trở thành biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, tượng đài bất khuất sừng sững giữa biển khơi làm nức lòng bạn bè trong nước và thế giới.

Ngày nay, huyện đảo Cồn Cỏ đang nỗ lực phấn đấu phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh kinh tế du lịch, ngành nghề dịch vụ biển, dần trở thành một điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế, một trọng điểm phát triển du lịch trong định hướng chiến lược phát triển kinh tế du lịch của tỉnh, điểm cung ứng hậu cần quan trọng của các đội tàu đánh bắt hải sản xa bờ trong cả nước.
1.2. Lịch sử vùng đất, hình thành và phát triển:
Theo các nhà khảo cổ, trong thời gian của những thế kỷ đầu công nguyên Cồn Cỏ đã từng có nhiều cư dân đặt chân đến và để lại nhiều dấu tích. Với những phát hiện mới nhất, ở khu vực Bến Nghè của đảo đã tìm thấy nhiều công cụ đá của con người thời đá cũ cách đây hàng vạn năm. Trong thời gian của những thế kỷ đầu Công nguyên, Cồn Cỏ đã từng là địa bàn cư dân Chămpa đặt chân đến.
Trong khoảng thế kỷ 17 - thế kỷ 18, trên con đường giao lưu buôn bán, cư dân Đại Việt cũng đã coi đảo Cồn Cỏ là một điểm dừng. Những phát hiện khảo cổ học ở khu vực Bến Tranh trong tháng 7 năm 1994 đã ghi nhận điều đó.
Dưới thời nhà Nguyễn đây là nơi đày ải những người có tội. Như vậy, đã từ lâu đảo Cồn Cỏ được người Việt khám phá và đặt nền móng cho sự xác lập quyền quản lý đảo này.
Sau hiệp định Giơnevơ (1954), một thời gian dài đảo chưa có người ở. Mùa thu năm 1959, trước âm mưu của chính quyền tay sai Miền Nam Việt Nam lăm le chiếm đảo, chấp hành mệnh lệnh của Tư lệnh và Chính uỷ E270 thuộc Đặc khu Vĩnh Linh, một trung đội 12,7 ly của Trung đoàn 270 Quân đội nhân dân Việt Nam, do thiếu uý Dương Đức Thiện chỉ huy vượt sóng gió trùng dương ra đảo; đúng 11h ngày 08/8/1959 lá cờ đỏ sao vàng được cắm lên đảo, khẳng định chủ quyền bất khả xâm phạm của Tổ quốc Việt Nam.
Trong kháng chiến thống nhất đất nước, ở vị trí tiền tiêu, từ 1964 đến 1968, trong 1.440 ngày đêm, máy bay Mỹ ném xuống Cồn Cỏ trên 13.000 quả bom các loại, hàng vạn quả rốc- két; 172 lần tàu chiến pháo kích trên 4.000 quả đạn pháo lên đảo. Bình quân mỗi cán bộ, chiến sỹ giữ đảo hứng chịu đến 39,3 tấn bom đạn; mỗi ha đất trên đảo chịu 22,6 tấn bom đạn. Hơn 1.440 ngày đêm, quân ta chiến đấu 841 trận giữ đảo, bắn rơi 48 máy bay Mỹ các loại, bắn cháy và chìm 17 tàu chiến. Cồn Cỏ vinh dự 2 lần được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu đơn vị anh hùng; tặng thưởng 2 Huân chương Độc lập, 2 Huân chương Quân công, 4 Huân chương chiến công...

Ngày 01/10/2004, Chính phủ ban hành Nghị định số 174/2004/NĐ-CP thành lập huyện đảo Cồn Cỏ thuộc tỉnh Quảng Trị, trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của đảo Cồn Cỏ thuộc xã Vĩnh Quang (nay là thị trấn Cửa Tùng), huyện Vĩnh Linh. Huyện đảo Cồn Cỏ đã chính thức làm lễ công bố thành lập huyện đảo ngày 18/4/2005.  
Ngày 02/8/2024, Trong lễ tổ chức kỷ niệm 20 năm Ngày thành lập huyện (1-10-2004 - 1-10-2024) và 65 năm Ngày truyền thống Lực lượng vũ trang đảo Cồn Cỏ (8-8-1959 - 8-8-2024), huyện đảo Cồn Cỏ vinh dự được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng ba, ghi nhận những thành tựu của nhân dân và chính quyền huyện đảo trong 20 năm phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, đẩy mạnh phát triển du lịch, dịch vụ, thủy sản.
1.3. Vị trí địa lý:
Cồn Cỏ là hòn đảo nằm ở phía Đông trên vùng biển tỉnh Quảng Trị; Ranh giới huyện đảo Cồn Cỏ nằm vắt ngang vĩ tuyến 17, có các mặt Đông, Tây, Nam, Bắc đảo giáp Biển Đông.
Vị trí địa lý:
+ 17008’15’’ – 17010’05’’ vĩ độ Bắc;
+ 107019’50” – 107020’40” kinh độ Đông;
Huyện đảo Cồn Cỏ cách đất liền từ 13 đến 17 hải lý (điểm gần nhất là Mũi Lay thuộc xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị - 13 hải lý; cách Cửa Tùng, thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị - 15 hải lý và cách cảng Cửa Việt, thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị 17 hải lý).
Tổng diện tích tự nhiên của huyện (NGTK 2023): 229,74ha, chiếm 0,049% diện tích cả tỉnh. Trong đó :
+ Đất nông nghiệp:          164,93ha,          chiếm 72,79%.
+ Đất phi nông nghiệp:    37,38ha,         chiếm 16,27%.
+ Đất chưa sử dụng:         27,43ha,         chiếm 11,94%.
(Trong diện tích đất nông nghiệp, đất trồng cây hàng năm khác khoảng 0,11ha chiếm 0,07%, chủ yếu là các khoảnh đất nhỏ nằm rải rác được người dân tận dụng trồng một số cây hàng năm; đất rừng tự nhiên phòng hộ là 156,86ha chiếm 95,11%; đất rừng sản xuất 7,96ha, chiếm 4,83% tổng diện tích đất nông nghiệp).
Thông tin chi tiết tại đây: /uploads/news/2025_02/tke-con-co-21.11.2024.pdf